/ Zespół lwowskiej rozgłośni Polskiego Radia oraz audycji rozrywkowej „Wesoła Lwowska Fala”. Źr. zbiory Muzeum Niepodległości

16 lipca 2018 roku  upłynęło dokładnie 85 lat od czasu, gdy na antenie ogólnopolskiej w przedwojennej Polsce odezwała się po raz pierwszy „Wesoła Lwowska Fala” pod kierownictwem Wiktora Budzyńskiego. Cichy to jubileusz i smutny: Lwów wykreślony z mapy Polski dzisiejszej, zespół rozsypany po całym świecie, wielu czołowych wykonawców już zabrakło wśród żyjących, autor i kierownik - od  lat na obcej ziemi...
Aż dziw czasem bierze, że tyłu ludzi jeszcze pamięta, jeszcze wspomina, że tak uparcie żyje ta tradycja i pamięć o „Lwowskiej Fali”, że pytają o jej dawne dzieje nawet najmłodsi przybysze z Kraju, których spotyka się często zagranicą . W ostatnich objazdach teatralnych po Szkocji, Walii i Anglii artyści przekonali się raz jeszcze, jak mocno i głęboko weszły w ludzką pamięć nie tylko postaci tej audycji, ale nawet szczegóły programu, fragmenty dialogów i piosenek. Powtarzają się naturalnie pytania do Wiktora Budzyńskiego zadawane jeszcze dziś intymnym szeptem, zniżonym nie wiadomo dlaczego głosem: - Niech pan powie, niech pan po tylu latach zdradzi - jak to naprawdę było z „Lwowską Falą”, z jej kłopotami, co było z tą „krową holenderską” i z zamknięciem „Fali” i w ogóle niech pan nareszcie ogłosi kiedyś p r a w d ę o „Wesołej Lwowskiej Fali”! Zamiast więc jubileuszu Wiktor Budzyński spełnił życzenia najbardziej chyba wdzięcznych radiosłuchaczy, którzy nie tylko zapamiętali jego audycję, ale pamięć o niej przekazali młodszym i najmłodszym.

Czytaj więcej

„Pamiątki Soplicy” Henryka Rzewuskiego to tekst dzisiaj już zapomniany, a przecież bez niego – a raczej bez opowieści pana hrabiego Rzewuskiego snutych na Krymie i w Rzymie – nie byłoby „Pana Tadeusza”, najważniejszego chyba tekstu w naszej literaturze. Bo tych opowieści właśnie słuchał bezpośrednio od niego nie byle kto, a sam Adam Mickiewicz. One to właśnie zainspirowały poetę do stworzenia barwnego, niezapomnianego świata szlacheckiego, jaki jest w najpiękniejszym polskim poemacie.
Wieść niesie, że opowieści hrabiego Henryka najpierw zaistniały w postaci ustnej. Podobno Mickiewicz siedział, słuchał w milczeniu tego, co opowiadał mu Rzewuski i w końcu powiedział: „słuchaj, spisz to wszystko”.
– Ale jak to spisać? – odparł Rzewuski.
– Zwyczajnie, tak jak mówisz – odpowiedział wieszcz.
Tako rzecze historia literatury. Podobno ta właśnie rzymska rozmowa Rzewuskiego z Mickiewiczem legła u początków nowego gatunku literackiego, czyli gawędy szlacheckiej, występującej tylko w literaturze polskiej.
Bo kultura szlachecka była gadana, a nie pisana. Szlachcic polski mało pisał i właściwie w ogóle nie czytał. Za to pilnie słuchał, co opowiadają inni. Sam też często i z dużą wprawą zabierał głos. Był zresztą do tego przygotowany, bo właśnie ustnych wystąpień publicznych uczono go w szkołach.

Czytaj więcej

/ Janka w młodości

Odwiedziłam panią Janinę na Sępolnie we Wrocławiu, gdzie zamieszkała z całą rodziną po wojnie. Była to już schorowana, starsza kobieta, która wiele w życiu przeszła. Opowiadała o przedwojennym Równem, pokazywała zdjęcia, wzruszała się mówiąc. Wiele pamiętała z dawnych lat, choć niektóre jej opowieści wydają się tak dziwne, że prawie nierealne. Ona jednak z przekonaniem mówiła, że są prawdziwe.
Na przykład młodzieńcza historia jej ojca- Ferdynanda.

Ferdynand pochodził z bogatego domu (choć nie wiem na czym to polegało).
Pod zaborami służył w carskim wojsku. Za Piłsudskiego chciał przejść na polską stronę, do polskiego wojska. To było w 1918 roku.
Bolszewicy go złapali i chcieli rozstrzelać. Ferdynand zażądał:
Prowadźcie mnie do tego, który jest nad wami, do oficera.
On od razu cię rozstrzeli- kpili żołdacy

Czytaj więcej

/ Matka Boża Włodzimierska

Sierpień w kościele katolickim to miesiąc maryjny. W prawosławiu również świętuje się w sierpniu  Uspienije Preswiatoj Bohorodicy, czyli Zaśnięcie Najświętszej Bogurodzicy.
Jest kilka rodzajów ikon  Matki Bożej. Malowałam różne z nich. Największą popularnością  cieszą się te, które przedstawiają Maryję- Matkę Bożą tzw. „Eleusa”, czyli czuła i miłosierna, nazywana na Rusi „Umilenije”, natomiast w greckim wariancie te ikony nazywane były „Glykofilusa” – czyli słodki pocałunek.  

Bogurodzica nachyla się nad Dzieciątkiem, a mały Jezus obejmuje Ją. Te dwie postaci przytulają się i dotykają policzkami. Na pierwszy rzut oka wydaje się to po prostu sielskim, wzruszającym obrazkiem.  Jednak jest to ikona, więc w tej kompozycji zamknięta jest głęboka idea teologiczna: Bogurodzica ukazana jest nie tylko jako Matka tuląca Syna, ale i jako symbol duszy znajdującej się w bliskim kontakcie z Bogiem. Ta ikona należy do najbardziej mistycznych typów ikon maryjnych.

Czytaj więcej